Istota samego postępowania restrukturyzacyjnego oraz jego rodzaje zostały już przez nas przedstawione w poprzednich wpisach (patrz: Na czym polega postępowanie restrukturyzacyjne? oraz Rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych – jakie są kryteria wyboru?). Wiemy już także, jakie są oznaki złej kondycji naszej firmy i kiedy powinniśmy przeprowadzić postępowanie restrukturyzacyjne (patrz: Postępowanie restrukturyzacyjne – skąd wiedzieć, że powinniśmy je przeprowadzić?). Kolejnym istotnym zagadnieniem, które należy przybliżyć jest pomoc publiczna przy postępowaniu restrukturyzacyjnym.

Czym jest pomoc publiczna?

Pojęcie pomocy publicznej nie zostało nigdzie jasno zdefiniowane, a dla jego określenia w prawie restrukturyzacyjnym musimy odnieść się do przepisów unijnych, z których wynikają zasady i ograniczenia udzielania pomocy publicznej w trakcie restrukturyzacji. Zgodnie z prawem wspólnotowym, możemy przyjąć, że jest nią udzielenie przez państwo (lub w oparciu o zasoby państwowe) pewnej korzyści ekonomicznej przedsiębiorstwom, przy spełnieniu konkretnych warunków.

Czym jest test pomocy publicznej?

Jak wspomniano wyżej, do zaistnienia pomocy publicznej muszą być spełnione pewne warunki. Po pierwsze, korzyść ekonomiczna nie jest udzielania każdemu przedsiębiorcy, a tylko konkretnym przedsiębiorcom lub ich grupom. Po drugie, skutkiem przyznania tej korzyści jest lub może być zachwianie konkurencji i wpływ na wymianę gospodarczą pomiędzy krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Po trzecie, korzyść ta udzielana jest na przychylniejszych warunkach, niż warunki rynkowe. Zbadanie, czy występują te warunki oraz czy doszło do pomocy publicznej określane jest jako „test pomocy publicznej”.

Warto wiedzieć, że prawo unijne w odmienny sposób, niż polskie prawo określa pojęcie przedsiębiorcy i działalności gospodarczej. Zgodnie z prawem wspólnotowym, przedsiębiorstwo, czy przedsiębiorca to każdy podmiot, który prowadzi działalność gospodarczą, bez znaczenia jest tu jego forma organizacyjna, czy prawna, a także to, jakie są źródła jego finansowania. Działalność gospodarcza, według prawa unijnego to każda aktywność, która możemy sprowadzić do „oferowania dóbr i usług na danym rynku”.

Co to oznacza?

W myśl przepisów unijnych, zgodnie z określaniem przez nich powyższych pojęć, nie ma znaczenia, czy prowadzona działalność gospodarcza wykonywana jest dla osiągnięcia zysku, czy też nie. Jak wynika z powyższego, może być to nawet działalność nieodpłatna, czyli świadczenie usług bez pobierania opłat od klientów, czyli za przedsiębiorcę, uznamy nie tylko spółki prawa handlowego, ale także np. stowarzyszenie, czy fundację (w zakresie, w jakim oferuje towary i usługi na rynku).

Jakie ma to znaczenie dla postępowania restrukturyzacyjnego?

W myśl Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, udzielanie pomocy publicznej przedsiębiorcom przez państwo jest niezgodne z rynkiem wewnętrznym. Oznacza to, że co do zasady, Unia Europejska jej zakazuje. Istnieją jednak pewne wyjątki, które określają nam przepisy unijne i są sytuacje, w których dopuszczone jest udzielenie przez państwo pomocy publicznej. Kiedy do tego dojdzie? Jakie szczególne sytuacje dają nam możliwość skorzystania z pomocy publicznej podczas restrukturyzacji? O tym już wkrótce, w kolejnym artykule.

Pamiętajmy:

  • Pojęcie pomocy publicznej regulowane jest przez przepisy unijne, z którego wynikają główne zasady i ograniczenia jej stosowania,

  • Test pomocy publicznej jest badaniem, czy w danej sytuacji doszło do jej udzielenia przez państwo,

  • Pojęcie przedsiębiorstwa i przedsiębiorcy, a także działalności gospodarczej w prawie unijnym różni się od ich pojęcia w prawie polskim,

  • Udzielanie pomocy publicznej w myśl przepisów unijnych jest co do zasady zakazane,

  • Istnieją wyjątki w prawie unijnym od zakazu udzielania pomocy publicznej i prawo unijne przewiduje sytuacje, w których jest ona dozwolona.

Już wkrótce w kolejnym artykule: Udzielanie przez państwo pomocy publicznej w procesie restrukturyzacji – w jakich sytuacjach prawo unijne dopuszcza jej stosowanie?