Z dniem 15 marca 2018 roku weszła w życie ustawa z dnia 26 stycznia 2018 roku o zmianie ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 398). Nowe obowiązki sprawozdawcze w zakresie adresów, o których pisaliśmy w artykule Zgłaszanie adresów członków organów, mają ułatwić sądom rejestrowym prowadzenie postępowań, ponieważ kolejną zmianą, jaką wprowadziła powyższa ustawa, jest przyznanie sądowi uprawnienia do wszczęcia postępowania przymuszającego względem podmiotów (wspólników spółek), którzy odpowiadają za powołanie organów upoważnionych do reprezentowania, w przypadku gdy organy te nie zostały powołane lub zachodzą w składach tych organów braki.

Obok dotychczasowego prawa do wezwania reprezentantów spółki do złożenia wniosku o wpis do KRS lub dokumentów, których złożenie jest obowiązkowe, np. sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy, sądy rejestrowe uzyskały nowe uprawnienie.

Nowe postępowanie przymuszające

Sądy rejestrowe mogą wezwać osoby obowiązane do powołania/wyboru członków organu reprezentacji spółki (np. wspólników lub członków rad nadzorczych) do wykazania, że organ taki został w spółce powołany/wybrany albo że braki w jego składzie zostały usunięte. Innymi słowy, sąd może żądać uzupełnienia braków w reprezentacji spółki. W uzasadnionych przypadkach, w razie braków uniemożliwiających działanie spółki lub w razie niezastosowania się do takiego wezwania w zakreślonym terminie sąd nałoży na adresatów wezwania grzywnę w wysokości do 10.000 zł, którą może wielokrotnie ponawiać.

W skrajnym przypadku konsekwencją bezskuteczności postępowań przymuszających może być ustanowienie dla spółki kuratora, a nawet jej likwidacja lub rozwiązanie przez sąd rejestrowy bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego.

Zmiany wprowadzone przez ustawodawcę należy ocenić pozytywnie, bowiem wielokrotnie można było spotkać się z sytuacją, gdy spółki nie miały powołanego organu do reprezentacji, a wszystkie czynności były wykonywane przez prokurenta, którego odpowiedzialność choćby w sferze odpowiedzialności za długi spółki, była wręcz wykluczona, w przeciwieństwie np. do odpowiedzialności zarządu.